Bij Multitude zijn we dagelijks bezig met het ontwikkelen van digitale producten die weten te verrassen, vernieuwen en verhelderen. Hierin hebben we altijd de eindgebruiker in ons achterhoofd – wie zijn ze, wat doen ze en vooral… waar vind je ze? De afgelopen tijd zien we dat veel traditionele, culturele instellingen die rekenen op een fysieke omgeving – zoals musea – in een stroomversnelling moeten digitaliseren. Met veel plezier hebben wij daarom onder andere gewerkt aan het digitale project Corona in de Stad (van het Amsterdam Museum), en werken we nu aan Gezichten van Noord-Holland (samenwerking van het Amsterdam Museum en Frans Hals Museum). Deze musea zijn echter niet de enige – steeds meer musea worden zich terecht bewust van de potentie van digitale producten, blijkt uit de cijfers van de museumvereniging. Wij juichen dit natuurlijk toe! Waarom?
1. Het vervullen van de maatschappelijke functie als museum stopt niet in het gebouw
Alhoewel de Van Dale een Museum nog als volgt definieert:
“mu – se – um (het; o; meervoud: museums, musea; verkleinwoord; museumpje) gebouw waarin voorwerpen van kunst of wetenschap worden tentoongesteld.”
Heeft het Icom in 2019 gestemd over een nieuwe, alternatieve definitie. Eentje die wat meer met z’n tijd mee gaat:
“Museum are democratising, inclusive and polyphonic spaces for critical dialogue about the pasts and the futures. Acknowledging and addressing the conflicts and challenges of the present, they hold artefacts and speciments in trust for society, safeguard diverse memories for future generations and guarantee equal rights and equal access to heritage for all people.
Museums are not for profit. They are participatory and transparent, and work in active partnership with and for diverse communities to collect, preserve, research, interpret, exhibit, and enhance understandings of the world, aiming to contribute to human dignity and social justice, global equality and planetary wellbeing.”
Een museum staat in dienst van de gemeenschap en haar ontwikkeling. Maar die verantwoordelijkheid stopt natuurlijk niet bij de museummuren. Iedereen met een internetverbinding kan het New Yorkse MET Museum in dankzij het prijzenwinnende Met360 project, of de National Gallery in Singapore door de Google Arts & Culture app. Er zijn zelfs musea die het omdraaien, zoals The Upside Down, waarbij de fysieke omgeving er helemaal op ingericht is om online gedeeld te worden. Kortom: digitale producten lenen zich er uitermate goed voor om het museum buiten zijn oevers te laten treden.
2. Online aanwezigheid draagt bij aan brand building en naamsbekendheid
Het belang van marketing voor culturele instellingen is in de afgelopen jaren al sterk gegroeid. Door lockdowns worden (o.a.) musea gedwongen nog flexibeler te zijn in hun marketingplanning. Er moet worden mee geschoven met de maatregelen: posters door de stad hangen van een dichte tentoonstelling is niet ideaal. Sandra Van Dongen, interim marketeer bij het Cobra Museum, gaf daarom aan dat inzetten op online marketing de beste oplossing was – het is immers makkelijker aan te passen dan offline activiteiten. Een goed voorbeeld van goede online brand building is de campagne ‘1840s GIF Party’ van het Tate Britain. Social media gebruikers werden opgeroepen een gifje te maken van de 1840 collectie. Het massale project ontving meer dan 500 inzendingen, en sommige van de inzendingen werden meer dan 100.000 keer gedeeld op sites zoals Tumblr. Nog beter: het hele project heeft het aantal Tate Collective-volgers op Tumblr met 25.000 volgers verhoogd
3. Online vang je een groter en diverser publiek
Ook musea in Nederland kunnen een online bezoekje van geïnteresseerden uit Singapore of New York verwachten. Dat creëert een heel nieuw speelveld voor musea: bezoekers die zich anders laten afschrikken door een imposant gebouw (of zich er juist toe voelen aangetrokken!) nemen online een veel laagdrempeliger kijkje. Online aanwezigheid is dan ook een ideale ‘publiekswerking’ voor musea, en dient vooral te prikkelen. Zo maakte Museum Arnhem dankbaar gebruik van de instagram pagina @tussenkunstenquarantaine, en bereikte op deze creatieve manier een geheel nieuwe (wereldwijde) doelgroep.
4. Een online omgeving is (figuurlijk) een eindeloos grote ruimte
Het ligt misschien voor de hand, maar de muren van een gebouw zijn beperkt. Online is het mogelijk een collectie uit te breiden of zelfs eindeloos door te laten lopen. Wat dacht je bijvoorbeeld van de online verzameling van het Rijksmuseum in de Rijksstudio? Je ziet het goed: je vindt hier 741.352 werken waarvan er maar 8482 in het gebouw zelf te bewonderen zijn. Eerder genoemde initiatieven Corona in de Stad van het Amsterdam Museum en Gezichten van Noord Holland van het Amsterdam Museum en Frans Hals museum laten zien dat een online tentoonstelling kan leven én blijven groeien: bezoekers van de website kunnen hun verhaal eindeloos blijven insturen. Online kun je dus letterlijk ‘out of the box’ denken.
5. Digitale producten kunnen interactiever én participatiever zijn
Zoals Corona in de Stad ook al illustreert: een online omgeving biedt de mogelijkheid een vorm van co-creatie met je publiek te vinden. Daarmee kunnen digitale producten niet alleen interactiever, maar ook participatiever zijn. De City Game van Centraal Museum laat bijvoorbeeld zien hoe de keuzes van een bezoeker een geheel gepersonaliseerde expositie kunnen produceren. Uitdagers zoals Wepresent van Wetransfer laat met de interactieve digitale tijdcapsule ‘Traces’ van Marina Abramovic zien dat een fysieke ruimte zelfs helemaal niet meer nodig is.
Een opvallend verschil van voor en na corona is dat de scheidslijn tussen marketeers, conservatoren en educatoren is vervaagd. Er wordt steeds meer en beter samengewerkt om het museum en de museumstukken ook buiten de museumdeuren toegankelijk te maken. Digitale producten, online campagnes en social strategieën zijn daarom het ideale verlengstuk voor een fysieke omgeving. Door een multimediale benadering kunnen musea zich sterker branden buiten de veilige muren. Waar wat ons betreft the magic happens? Wanneer traditionele instituten ook buiten de traditionele kanalen durven te treden. We raden dan ook aan om bijvoorbeeld meer te maken van een online omgeving dan simpelweg een online rondleiding. Laat het echt iets toevoegen, en bedenk vooral: de mogelijkheden zijn eindeloos!
Benieuwd wat Multitude kan betekenen voor jouw culturele instelling?
Stuur een berichtje naar Rozemarijn!